Σίγουρα όποιος έριχνε σήμερα μια ματιά στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων την επομένη της εκλογικής νίκης του ΠΑΣΟΚ 33 χρόνια νωρίτερα, θα έμενε λίγο παραπάνω σ' αυτό του "Ριζοσπάστη". Θα προξενούσε ίσως εντύπωση στον αναγνώστη ενός τέτοιου πρωτοσέλιδου η στάση του τότε ΚΚΕ απέναντι στην νίκη του ΠΑΣΟΚ σε σύγκριση με την τωρινή στάση του απέναντι στο ενδεχόμενο κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ. Στάσεις που με μια επιφανειακή πρώτη προσέγγιση εμφανίζονται αντιφατικές και αλληλοσυγκρουόμενες. Συνιστά όμως αυτή η διαφορά στάσης ανεξήγητη αντίφαση όπως υποστηρίζουν φιλικές προς τον ΣΥΡΙΖΑ απόψεις, αφού "ένας ΣΥΡΙΖΑ που σαφέστατα αν κάνεις συσχετισμούς του τότε και του τώρα, είναι σαφέστατα πιο αριστερά από το τότε ΠΑΣΟΚ", ή αποτελεί μια τίμια στάση απέναντι σε ένα ΠΑΣΟΚ αρκετά πιο αριστερό στο τότε από ότι είναι σήμερα ο ΣΥΡΙΖΑ; Κατά την άποψη του blog τίποτα απ' τα δύο δεν συμβαίνει...
Στην πραγματικότητα γενικότερα, και στην πολιτική πραγματικότητα ειδικότερα, τίποτα δεν είναι ούτε παράλογο - γενικά - ούτε ανεξήγητο. Συνήθως, για όσα μας φαίνονται ακατανόητα η ευθύνη βρίσκεται σε έναν από τους δύο ακόλουθους λόγους. Είτε στον ανεπαρκή βαθμό ανάπτυξης των επιστημονικών εργαλείων που μας επιτρέπουν μια κατανόηση της πραγματικότητας "χωρίς κανένα ξένο πρόσθημα", με άλλα λόγια στον ανεπαρκή βαθμό ανάπτυξης της επαναστατικής μας θεωρίας. Είτε στον λάθος τρόπο χειρισμού αυτών των εργαλείων (αντιδιαλεκτικό ή όποιον άλλον), με άλλα λόγια στην λάθος μέθοδο χρησιμοποίησης της θεωρίας. Ενίοτε δε - ίσως τις περισσότερες φορές - πρόκειται για έναν συνδυασμό - σε διαφορετικές αναλογίες κάθε φορά - και των δύο παραπάνω προβληματικών.
Σ' έναν από τους δύο παραπάνω λόγους θα πρέπει λοιπόν να αναζητήσει κανείς το σφάλμα έτσι ώστε ό,τι - εν πρώτοις - φαίνεται ανεξήγητο να καταστεί πιο σαφές μέσα από την κατά το δυνατόν ορθή χρήση της μαρξιστικής θεωρίας και της διαλεκτικής μεθόδου.
Τι είναι αυτό λοιπόν που αποτελεί κοινό παρονομαστή και στις δύο περιπτώσεις, παρ' ότι αρχικά φαίνονται να συγκρούονται η μία με την άλλη; Να θυμίσουμε κατ' αρχή ότι οι διθύραμβοι για "ΜΕΓΑΛΗ ΝΙΚΗ" και "Σαφής λαϊκή εντολή για ουσιαστική αλλαγή" γρήγορα μετατράπηκαν στο καυστικό "Τέρμα πια στις αυταπάτες! Ή με το κεφάλαιο ή με τους εργάτες". Συνεπώς η "ουσιαστική αλλαγή" δεν ήρθε ποτέ και το ΚΚΕ - με προδομένες τις ελπίδες του - μετέβη εν μία νυκτί σχεδόν στο κατοπτρικό είδωλο της στάσης που κρατούσε πρότερα απέναντι στο ΠΑΣΟΚ.
Αποτέλεσμα εκείνων των προδομένων ελπίδων είναι η σημερινή του στάση απέναντι στο ενδεχόμενο κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ; Θα μπορούσε κάποιος να ισχυριστεί πως το ΠΑΣΟΚ τότε ήταν πιο αριστερό από ότι είναι ο ΣΥΡΙΖΑ σήμερα - και ίσως να είχε και δίκιο, συνεπώς η σημερινή στάση του ΚΚΕ είναι πιστή στις βασικές του αρχές (με έναν μεταφυσικό πάντα τρόπο αφού μεσολάβησε η οικουμενική). Τότε ένα αριστερό ΠΑΣΟΚ εξυπηρετούσε τα λαϊκά συμφέροντα, σήμερα ένας δεξιός ΣΥΡΙΖΑ θα τα βλάψει. Είναι όμως έτσι τα πράγματα;
Αυτό που σε επίπεδο κεντρικού πολιτικού σκηνικού ξεχνάει παντελώς το ΚΚΕ είναι πως δίπλα στον δεξιό οπορτουνισμό υπάρχει πάντα κι ο κίνδυνος του αριστερού οπορτουνισμού, συνδεδεμένοι μάλιστα με διαλεκτικό τρόπο μεταξύ τους - ως κίνδυνοι. Αυτό δε - η διαλεκτική - είναι το δέυτερο στοιχείο από το οποίο έχει πάρει διαζύγιο όχι μόνο το ΚΚΕ αλλά και το σύνολο της Αριστεράς - είτε δυνητικά επαναστατικών είτε ρεφορμιστικών εκδοχών της. Έτσι παραγνωρίζεται το γεγονός πως μπορεί δύο εκ διαμέτρου αντίθετες στάσεις, σε δύο διαφορετικές συγκυρίες, να εξυπηρετούν ακριβώς τους ίδιους σκοπούς (πράγμα που φαίνεται να ξεχνάει ο φιλικά προσκείμενος στον ΣΥΡΙΖΑ blogger που αναφέρεται στην αρχή). Υιοθετούνται αντ' αυτού απλοποιημένα σχήματα νομοτελειών που προσδίδουν ισχύ φυσικού νόμου σε οποιοδήποτε στοιχείο μιας πολιτικής γραμμής συμφέρει τις εκάστοτε ηγεσίες των αριστερών κομμάτων (όλο και περισσότερο πλέον - και εν τη απουσία ουσιαστικής και όχι για τους τύπους αυτοκριτικής, κάτι τέτοιο γίνεται μέσα από το Οργουελιανού σχήμα "Ήμασταν πάντα σε πόλεμο με την Ανατολασία, ποτέ με την Ευρασία).
Ο στόχος που στη συγκεκριμένη περίπτωση εξυπηρετείται και στις δύο περιπτώσεις δεν είναι άλλος - για την περίπτωση του ΚΚΕ - από την αναπαραγωγή της κομματικής του νομενκλατούρας και μηχανισμού. Το 1981 θεωρούσε ότι είχε περισσότερες πιθανότητες να πετύχει κάτι τέτοιο πιο αποτελεσματικά σε τροχιά σύγκλισης με το ΠΑΣΟΚ, σήμερα θεωρεί πως μπορεί να πετύχει κάτι τέτοιο σε τροχιά σύγκρουσης με τον ΣΥΡΙΖΑ. Κι αυτό γιατί αν κάτι θυμίζει το παραπάνω πρωτοσέλιδο δεν είναι τίποτα άλλο από το ότι - και - για το ΚΚΕ ο μόνος δρόμος κατάληψης της εξουσίας είναι ο κοινοβουλευτικός σε αντιστοιχία φυσικά με την κοινοβουλευτική - και όχι την κρατική - εξουσία που επιδιώκεται να κατακτηθεί.
Αν αυτά είναι τα βαθύτερα ελατήρια του ΚΚΕ γιατί δεν τα "ξεσκεπάζει" ο ΣΥΡΙΖΑ θα μπορούσε να αναρωτηθεί κάποιος. Ο λόγος είναι απλός, γιατί τα ίδια και χειρότερα είναι και τα δικά του ελατήρια. Με τη μόνη διαφορά πως η βάση του - ή μάλλον καλύτερα η εκλογική του πελατεία μιας και βάση δεν έχει (σε αντίθεση με το ΠΑΣΟΚ το 1981) - είναι πολύ πιο ανεκτική σε τέτοιου είδους κίνητρα από αυτήν του ΚΚΕ (κάποιος θα μπορούσε να πει πως διαφέρουν τα κοινωνικά στρώματα των οποίων τα συμφέροντα ο καθένα προσπαθεί να εκφράσει. Για να αποφεύγονται όμως οι παρεξηγήσεις γύρω από το τελευταίο θα ήταν σημαντικό να θυμάται κανείς πως ο σκληρός πυρήνας της εργατικής τάξης στη χώρα μας - οι μετανάστες - στερείται της δυνατότητας πολιτικής παρέμβασης στο πεδίο των εκλογών).
Όσο κι αν οι παραλληλισμοί είναι αδόκιμοι και συνήθως λάθος, δύσκολα θα μπορούσε να αποφύγει κανείς τον ακόλουθο. Για ακόμα μια φορά στην ιστορία του το ΚΚΕ φαίνεται να βρίσκεται στην αναζήτηση του αριστερίστικου άλλοθι των δεξιών του αμαρτημάτων. Όπως λοιπόν στην Βάρκιζα αντέταξε της αποχή από τις εκλογές και τον εμφύλιο (εξωθημένο στον τελευταίο από τις δεξιές αυταπάτες της πολιτικής του γραμμής που οδήγησαν στην ήττα των Δεκεμβριανών και στη Βάρκιζα), έτσι και τώρα η παραμονή στο αστικό κοινοβούλιο ενόσω αυτό βιάζει κάθε έννοια λαϊκού δικαιώματος και κεκτημένου - πολύ περισσότερο η υπεράσπισή του σε κρίσιμες για τους αστούς στιγμές (Οκτώβρης του 2012) - συνοδεύεται από μια αύξηση των αριστερίστικων τόνων στη ρητορεία του.
Η Αριστερά στη χώρα μας - αλλά και διεθνώς - δεν έχει ακόμα πιάσει πάτο όσον αφορά την πορεία της υπό το βάρος των επιπτώσεων της ήττας του εργατικού και κομμουνιστικού κινήματος κατά τη διάρκεια του δεύτερου μισού του 20ου και των αρχών του 21ου αιώνα. Η αναγνώριση των προβληματικών μιας κατάστασης απέχει πολύ από το να είναι λύση, είναι όμως μια αρχή. Μια αρχή ώστε η αριστερά να καταφέρει να βρει λύσεις που να μην αρκούνται στο λιγότερο κακό όταν της επισημαίνονται οι αδυναμίες και οι προβληματικές της (για τον ΣΥΡΙΖΑ μια τέτοια λογική είναι πλέον εδραιωμένη, σε ότι αφορά το ΚΚΕ εκφράστηκε γλαφυρότατα από τον σ. Καλαμούκη όταν κατά την διάρκεια των επιθέσεων του Πανούση απέναντι στο ΚΚΕ αυτός αναγκάστηκε να απαντήσει με το "ναι, αλλά το ΚΚΕ είναι αυτό που κατεβάζει πιο μαζικά κόσμο στο δρόμο τουλάχιστον").
Αποτελεί μια τέτοια παραδοχή των ανεπαρκειών της Αριστεράς αποθαρρυντικό παράγοντα για την συμμετοχή του λαού στους αγώνες; Κάθε άλλο, η αλήθεια από μόνη της είναι επαναστατική και είναι η μόνη γλώσσα που μπορεί και πρέπει να μιλά η Αριστερά αν θέλει να πετύχει αυτούς που διακηρύσσει πως είναι οι στόχοι της (κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο, αταξική κοινωνία κλπ). Ειδικά όταν έχει το πλεονέκτημα να δίνει απαντήσεις εκεί όπου κατ' αρχήν εμφανίζονται "άλυτοι γρίφοι".
Σ' έναν από τους δύο παραπάνω λόγους θα πρέπει λοιπόν να αναζητήσει κανείς το σφάλμα έτσι ώστε ό,τι - εν πρώτοις - φαίνεται ανεξήγητο να καταστεί πιο σαφές μέσα από την κατά το δυνατόν ορθή χρήση της μαρξιστικής θεωρίας και της διαλεκτικής μεθόδου.
Τι είναι αυτό λοιπόν που αποτελεί κοινό παρονομαστή και στις δύο περιπτώσεις, παρ' ότι αρχικά φαίνονται να συγκρούονται η μία με την άλλη; Να θυμίσουμε κατ' αρχή ότι οι διθύραμβοι για "ΜΕΓΑΛΗ ΝΙΚΗ" και "Σαφής λαϊκή εντολή για ουσιαστική αλλαγή" γρήγορα μετατράπηκαν στο καυστικό "Τέρμα πια στις αυταπάτες! Ή με το κεφάλαιο ή με τους εργάτες". Συνεπώς η "ουσιαστική αλλαγή" δεν ήρθε ποτέ και το ΚΚΕ - με προδομένες τις ελπίδες του - μετέβη εν μία νυκτί σχεδόν στο κατοπτρικό είδωλο της στάσης που κρατούσε πρότερα απέναντι στο ΠΑΣΟΚ.
Αποτέλεσμα εκείνων των προδομένων ελπίδων είναι η σημερινή του στάση απέναντι στο ενδεχόμενο κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ; Θα μπορούσε κάποιος να ισχυριστεί πως το ΠΑΣΟΚ τότε ήταν πιο αριστερό από ότι είναι ο ΣΥΡΙΖΑ σήμερα - και ίσως να είχε και δίκιο, συνεπώς η σημερινή στάση του ΚΚΕ είναι πιστή στις βασικές του αρχές (με έναν μεταφυσικό πάντα τρόπο αφού μεσολάβησε η οικουμενική). Τότε ένα αριστερό ΠΑΣΟΚ εξυπηρετούσε τα λαϊκά συμφέροντα, σήμερα ένας δεξιός ΣΥΡΙΖΑ θα τα βλάψει. Είναι όμως έτσι τα πράγματα;
Αυτό που σε επίπεδο κεντρικού πολιτικού σκηνικού ξεχνάει παντελώς το ΚΚΕ είναι πως δίπλα στον δεξιό οπορτουνισμό υπάρχει πάντα κι ο κίνδυνος του αριστερού οπορτουνισμού, συνδεδεμένοι μάλιστα με διαλεκτικό τρόπο μεταξύ τους - ως κίνδυνοι. Αυτό δε - η διαλεκτική - είναι το δέυτερο στοιχείο από το οποίο έχει πάρει διαζύγιο όχι μόνο το ΚΚΕ αλλά και το σύνολο της Αριστεράς - είτε δυνητικά επαναστατικών είτε ρεφορμιστικών εκδοχών της. Έτσι παραγνωρίζεται το γεγονός πως μπορεί δύο εκ διαμέτρου αντίθετες στάσεις, σε δύο διαφορετικές συγκυρίες, να εξυπηρετούν ακριβώς τους ίδιους σκοπούς (πράγμα που φαίνεται να ξεχνάει ο φιλικά προσκείμενος στον ΣΥΡΙΖΑ blogger που αναφέρεται στην αρχή). Υιοθετούνται αντ' αυτού απλοποιημένα σχήματα νομοτελειών που προσδίδουν ισχύ φυσικού νόμου σε οποιοδήποτε στοιχείο μιας πολιτικής γραμμής συμφέρει τις εκάστοτε ηγεσίες των αριστερών κομμάτων (όλο και περισσότερο πλέον - και εν τη απουσία ουσιαστικής και όχι για τους τύπους αυτοκριτικής, κάτι τέτοιο γίνεται μέσα από το Οργουελιανού σχήμα "Ήμασταν πάντα σε πόλεμο με την Ανατολασία, ποτέ με την Ευρασία).
Ο στόχος που στη συγκεκριμένη περίπτωση εξυπηρετείται και στις δύο περιπτώσεις δεν είναι άλλος - για την περίπτωση του ΚΚΕ - από την αναπαραγωγή της κομματικής του νομενκλατούρας και μηχανισμού. Το 1981 θεωρούσε ότι είχε περισσότερες πιθανότητες να πετύχει κάτι τέτοιο πιο αποτελεσματικά σε τροχιά σύγκλισης με το ΠΑΣΟΚ, σήμερα θεωρεί πως μπορεί να πετύχει κάτι τέτοιο σε τροχιά σύγκρουσης με τον ΣΥΡΙΖΑ. Κι αυτό γιατί αν κάτι θυμίζει το παραπάνω πρωτοσέλιδο δεν είναι τίποτα άλλο από το ότι - και - για το ΚΚΕ ο μόνος δρόμος κατάληψης της εξουσίας είναι ο κοινοβουλευτικός σε αντιστοιχία φυσικά με την κοινοβουλευτική - και όχι την κρατική - εξουσία που επιδιώκεται να κατακτηθεί.
Αν αυτά είναι τα βαθύτερα ελατήρια του ΚΚΕ γιατί δεν τα "ξεσκεπάζει" ο ΣΥΡΙΖΑ θα μπορούσε να αναρωτηθεί κάποιος. Ο λόγος είναι απλός, γιατί τα ίδια και χειρότερα είναι και τα δικά του ελατήρια. Με τη μόνη διαφορά πως η βάση του - ή μάλλον καλύτερα η εκλογική του πελατεία μιας και βάση δεν έχει (σε αντίθεση με το ΠΑΣΟΚ το 1981) - είναι πολύ πιο ανεκτική σε τέτοιου είδους κίνητρα από αυτήν του ΚΚΕ (κάποιος θα μπορούσε να πει πως διαφέρουν τα κοινωνικά στρώματα των οποίων τα συμφέροντα ο καθένα προσπαθεί να εκφράσει. Για να αποφεύγονται όμως οι παρεξηγήσεις γύρω από το τελευταίο θα ήταν σημαντικό να θυμάται κανείς πως ο σκληρός πυρήνας της εργατικής τάξης στη χώρα μας - οι μετανάστες - στερείται της δυνατότητας πολιτικής παρέμβασης στο πεδίο των εκλογών).
Όσο κι αν οι παραλληλισμοί είναι αδόκιμοι και συνήθως λάθος, δύσκολα θα μπορούσε να αποφύγει κανείς τον ακόλουθο. Για ακόμα μια φορά στην ιστορία του το ΚΚΕ φαίνεται να βρίσκεται στην αναζήτηση του αριστερίστικου άλλοθι των δεξιών του αμαρτημάτων. Όπως λοιπόν στην Βάρκιζα αντέταξε της αποχή από τις εκλογές και τον εμφύλιο (εξωθημένο στον τελευταίο από τις δεξιές αυταπάτες της πολιτικής του γραμμής που οδήγησαν στην ήττα των Δεκεμβριανών και στη Βάρκιζα), έτσι και τώρα η παραμονή στο αστικό κοινοβούλιο ενόσω αυτό βιάζει κάθε έννοια λαϊκού δικαιώματος και κεκτημένου - πολύ περισσότερο η υπεράσπισή του σε κρίσιμες για τους αστούς στιγμές (Οκτώβρης του 2012) - συνοδεύεται από μια αύξηση των αριστερίστικων τόνων στη ρητορεία του.
Η Αριστερά στη χώρα μας - αλλά και διεθνώς - δεν έχει ακόμα πιάσει πάτο όσον αφορά την πορεία της υπό το βάρος των επιπτώσεων της ήττας του εργατικού και κομμουνιστικού κινήματος κατά τη διάρκεια του δεύτερου μισού του 20ου και των αρχών του 21ου αιώνα. Η αναγνώριση των προβληματικών μιας κατάστασης απέχει πολύ από το να είναι λύση, είναι όμως μια αρχή. Μια αρχή ώστε η αριστερά να καταφέρει να βρει λύσεις που να μην αρκούνται στο λιγότερο κακό όταν της επισημαίνονται οι αδυναμίες και οι προβληματικές της (για τον ΣΥΡΙΖΑ μια τέτοια λογική είναι πλέον εδραιωμένη, σε ότι αφορά το ΚΚΕ εκφράστηκε γλαφυρότατα από τον σ. Καλαμούκη όταν κατά την διάρκεια των επιθέσεων του Πανούση απέναντι στο ΚΚΕ αυτός αναγκάστηκε να απαντήσει με το "ναι, αλλά το ΚΚΕ είναι αυτό που κατεβάζει πιο μαζικά κόσμο στο δρόμο τουλάχιστον").
Αποτελεί μια τέτοια παραδοχή των ανεπαρκειών της Αριστεράς αποθαρρυντικό παράγοντα για την συμμετοχή του λαού στους αγώνες; Κάθε άλλο, η αλήθεια από μόνη της είναι επαναστατική και είναι η μόνη γλώσσα που μπορεί και πρέπει να μιλά η Αριστερά αν θέλει να πετύχει αυτούς που διακηρύσσει πως είναι οι στόχοι της (κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο, αταξική κοινωνία κλπ). Ειδικά όταν έχει το πλεονέκτημα να δίνει απαντήσεις εκεί όπου κατ' αρχήν εμφανίζονται "άλυτοι γρίφοι".